Xylitol, Bilimsel ismi ksilitol olan madde, bir şeker alkolüdür ve bu şeker alkolü selüloz içeren çeşitli ürünlerden elde edilmektedir. Bunun dışında xylitol maddesi, fıstık, böğürtlen, muz, karnabahar, erik, yeşil salata, çilek ve mantar gibi ürünlerde de bulunmaktadır. Xylitol maddesi, bu ürünlerden bedene alınabildiği gibi, bedende günde 5-15 gram arasında da oluşma niteliğine sahiptir.
Xylitol kullanımı
Bu madde, bazı gelişmiş ülkelerde diyabetik ürünlerde ve damar içi beslenme ürünlerinde kullanılmaktadır. Xylitol, ağza alındığı zaman ağızda ferahlık hissinin oluşmasına sebep olur ve tadı sukrozla çok benzer gösterir. Görünüş ve tat olarak bakıldığında şekere oldukça fazla benzeyen xylitol, vücuda alınması dengeli bir biçimde olmalıdır. Bu maddenin çok alınması ishale sebep olmaktadır. Aynı zamanda bu madde, ürün ambalajlarının üzerinde E 967 ve xylitol ifadelerinden biriyle belirtilmektedir.
Xylitol, diyabetik beslenmede önemli bir rol oynamaktadır. Bu madde, sukroz şekeri yerine tatlandırıcı olarak kullanılmaktadır. Maddenin böyle kullanılması, kanda bulunan glukoz düzeyini insülinle paralel bir biçimde azaltır ve düşük kalori değeri oluşur. Bu sebeple şeker alkolü ismi verilen maddenin, diyabetik beslenmede önemli bir rolü bulunmaktadır. Bunun dışında bu madde, B vitamini ve kalsiyum emilimini artırıcı niteliğe sahiptir.
Vücutta gerçekleşen xylitol emilimi, kısmi olarak gerçekleşmekte ve bu madde glukoza parçalanmaktadır.
Parçalanmada arta kalan kısmıysa, kalın bağırsak tarafından kullanılmaktadır. Kalan kısım, kalın bağırsakta fermente edilmektedir.
Fermente süreci içerisinde, bedende gaz üretimi gerçekleşir. Gaz üretimi hem bağırsak da hem de midede şişkinliğe sebep olmaktadır. Eğer kişinin intoleransı varsa, bu durum bireyde laktasif etkiye neden olmaktadır. Normal şartlarda bu madde yan etkisini, 25-30 gram arasında alındığı takdirde kendini gösterir ve bu oran normal gıdalarda kullanılanın oldukça üzerinde bir miktardır.
Xylitolün ağız ve diş sağlığına etkileri: Xylitolün fermente işlemi, ağızda gerçekleşmez. Bu sebeple de streptokokus mutans, şeker alkolünü kullanamaz. Xylitol, insan ve hayvan deneylerinde kullanılmış ve ortaya çıkan neticede, maddenin çürükleri önleyici bir yapıda olduğu anlaşılmıştır. Xylitol, diş minesinin remineralizasyon ismi verilen sürecini uyarmaktadır. Yine bu madde, ağız temizliği açısında önemli nitelikler içermektedir. Xylitol, ağız hijyeni sağlayan ürünlerin etkilerini fluoritle sinerjik etki vesilesiyle artırmaktadır. Aynı zamanda, boğaz ve kulak enfeksiyonları da yaklaşık olarak %40 civarında xylitol sayesinde engellenebilmektedir.
Xylitolün ağız sağlığındaki bir diğer rolüyse, ağızda oluşan plak miktarını azaltmasıdır. Diş çürüğü riskini en aza indirgeyen şeker alkolünün, alkolsüz içeceklerde, şekerlemelerde ve sakız gibi ürünlerde sukrozun yerine kullanılması, ağız ve diş sağlığı bakımından oldukça önemlidir.
