Hücrelerin zarında bulunan sodyum potasyum pompası, hücrelerin yaşaması için hayati önem taşımaktadır. Pompa denmesindeki amaç, enerji harcayarak, sodyum ve potasyum iyonlarını seçici davranarak, hücre zarında bir taftan diğer tarafa taşıma görevi görmektedir. Bu pompa görevi ile hücrelerin ve bütün organizmanın yaşaması için önemi büyüktür.
Normalde hücre zarının dışında sodyum, iç kısmında ise potasyum miktarı daha fazladır. İşte bu pompa sayesinde, sodyumu hücre içinden, hücrenin dış kısmına, potasyumu ise hücrenin dış kısmından, içine doğru nakil görevi görmektedir. Diğer taraftan bakıldığında ise bu pompa, hücre dışıyla içi arasında potasyum ve sodyum iyonları açısından yoğunluk farkı oluşturmak için görevlidir ve bu durum, hücrenin yaşamasının devamı açısından önemlidir. Bu görevini yapıp, yoğunluk farkı süreklilik kazandığı sürece hücre canlı kalır. Aslında sodyum potasyum pompasını tarif etmek için, büyük otellerin ve alışveriş merkezlerinin girişlerinde olan dönerli kapılara benzer. Yoğunluğu ayarlamak için, kapı dönerken dış tarafından iki potasyum atomu içeri girerken, iç taraftan ise üç sodyum atomu dışarıya çıkar. Kapı bir kere dönmesi ile üç sodyum dış tarafa, iki potasyum içeriye girmiş olur. Bu pompanın çalışması için ise ATP (Adenozin Tri Fosfat) gereklidir. ATP de araçlardaki aküye benzetirsek hücrenin enerji deposudur. Yediğimiz besinler oksijen ile yakılır ve enerji elde edilir. Bu enerji de ATP üzerine geçirilir.
Besin ve oksijen maddesi olmazsa ATP de olmaz ve sonuçta pompa çalışmaz hale gelir ve hücre ölür.
Sodyum-potasyum pompasının önemli görevleri ise
Pompa, sodyum ve potasyum iyonları için hücre zarının iki tarafı arasında yoğunluk farkı oluşturmak için görevini gerçekleştirir. Bu, hücre zarının iki taraf arasında bu iki madde için eşit halde bulunmayan yoğunluk oluşturmak anlamına gelmektedir. Özellikle potasyumun dışarıya çıkması sonucunda, membran potansiyeli de ortaya çıkarılmaktadır. Bu açıdan bakıldığı zaman, hücre zarını bir pile benzetebiliriz. Pilin bir tarafı pozitif, diğer kısmı negatif kutuplara sahiptir. İşte bunun gibi, hücre zarının da dışı pozitif, içi negatif kutup gibi düşünürsek, membran potansiyeli, kas ve sinir gibi uyarılan hücrelere iletilebilen elektrik oluşturması ile görevlidir. Bu elektrik ise kaslarımızın kasılması için çok önemlidir. Örneğin; kalp kasında kasılma yaşanmadığı zaman, bilineceği üzere ölüm gerçekleşir.
Pompa, membranın dış kısmının pozitif, iç kısmının negatif elektrikle yüklenmesi görevini görür ve her görevinde de dış kısma fazladan bir pozitif yük çıkarır ve böylece dışarının daha pozitif olmasına neden olur. Hücre zarının içinde negatif yüklü büyük moleküller bulunur. Bunlar protein ve fosfor olup iç kısımdan dışarıya çıkamadıkları için, hücre içinin negatif kalmasında görevlidir.
Hücrenin içine giren her katı parçacıkla birlikte içine suda almaktadır. İşte pompa, hücrenin su ile şişerek patlamasını engelleme görevi görür. Katı parçacıkların beraberlerinde suda taşımaları olayına osmoz adı verilir. Dolayısıyla hücrenin yaşaması için, suyun sürekli olarak dışarı tahliye edilmesi gerekmektedir. İşte bu görevi de sodyum potasyum pompası görmektedir. Pompanın her devrinde bir katı parçacıkla birlikte yani, üç sodyum dışarı, iki potasyum içeri ile suyu da dışarı atmaktadır. ATP eksikliğinde ise pompa çalışamaz, hücreler su ile şişip, daha sonra ölür. Hücrede aşırı su biriktiği zaman pompa hemen görevine başlar ve su miktarını normale getirir. Su birikimi çoğaldığında pompayı harekete geçiren etkenin ne olduğu ise yapılan araştırmalarda hala bulunamamıştır.
21.01.2024 02:26:27
Sodyum Potasyum Pompası ile ilgili bu madde bir taslaktır. Madde içeriğini geliştirerek Herkese açık dizin kaynağımıza katkıda bulunabilirsiniz.
Sitede yer alan haber ve içeriklerin tüm hakları saklıdır ve buradaki bilgiler sadece bilgilendirme amaçlı olup, kullanımına, uygulanmasına, satın alınmasına, delil gösterilmesine veya tavsiye edilmesine aracılık etmez. Sitemizdeki bilgiler, hiç bir zaman kesin bilgi kaynağı olmayıp, kullanıcılar tarafından eklenmiştir veya yorumlanmıştır. Buradaki bilgiler sitemizin asıl görüşlerini içermeyebileceği gibi hiçbir taahhüt ve tavsiye yerine de geçmez.
Ocak - 2024
.jpg&description=Sodyum Potasyum Pompasi){kind=link}