{ "title": "Sodyum Peroksit", "image": "https://www.sodyum.gen.tr/images/sodyum-peroksit.jpg", "date": "20.01.2024 07:09:20", "author": "orhan alem", "article": [ { "article": "Sodyum peroksit, alkali metaller denilen, lityum, sodyum, potasyum, rubidyum, sezyumdan olan metal topluluğunun en mühim üyelerinden sodyumun bir bileşimidir. Mısırlılar zamanından beri bilinmektedir. Mısırlıların neter dediği bu metale Latinler natrium demişler, sembolü bundan ötürü Na olarak da onay edilmiştir. Teknikte sert peroksit bileşikleri olarak da malum ürünler hidrojen peroksitten üretilen kimyasallar olarak da karşımıza çıkar. Basit depolanma ve proseslerde kullanımda kolaylık sağlamaları bu çeşit kimyasalların seçim edilme nedenidir.

Genelde üretildikleri hidrojen peroksit benzeri oksidasyon ajanı olarak da kullanılırlar. En yaygın kullanıldıkları sahalardan, deterjanlarda ve tekstil endüstrinde beyazlatıcı olarak, sıhhat ürünlerinde dezenfektan, çevresel uygulamalarda koku ve nitelik giderici, kimyevi proseslerde oksitleyici kimyevi olarak da sıralanabilir. Sodyum, oksijenle birleşerek Na2O oksitini ve Na2O2 peroksitini verir. Sodyum oksit suyla tepkime verdiğinde NaOH (Kostik soda ya da suda kostik) verici bazik bir oksittir. Sodyum peroksit oksijen vererek su tesiri ile ayrışır. Asitlerle oksijenli su (Hidrojen peroksit) verir. Sodyum hidroksit ya da kostik soda (Sud kostik) NaOH 320 C'te a eriyen beyaz bir katıdır, akkor derecede uçucudur, suda ısı vererek çözünür ve nemlenerek bozunur. Potasyum hidroksitle benzer nitelikleri gösteren ama ondan az yakıcı olan kuvvetli bir bazdır. Sodyum klorür çözeltisinin elektrolizi ile ele geçirilen, maddelerin birbirlerini etkilemesinden sakınarak, klor ile hazırlanır. Kirecin sodyum karbonata etkilemesiyle de elde edilebilir.

En pahalı olmayan oksidasyon ajanları olarak da klor gazı ve nitrik asidi sayabiliriz. Bunların çok mühim kullanımları vardır. Bununla beraber kullanımlarında birtakım zorlukların ve dezavantajların meydana geldiği de vurgulanmalıdır.

Havanın kullanıldığı vaziyetler için, çoğunlukla heterojen katalizöre ya da biyokatalize gereksinim duyulur. Çoğunlukla prosesler az seçicilikle ilerler ve yüksek mevduat fiyatları gerektiren sistemlere gereksinim duyulur. Klor gazının kullanımında, onay görmeyen klorlanmış yan ürünler meydana gelir. Atıkları riskli çevresel problemlere neden olur. Nitrik asit kullanımında ise seçiciliğe sahip, riskli azot oksit gazlarının oksidasyon esnasında oluşumu ve yüksek korozif tesiri onay görmeyen özellikler olarak da öne çıkmaktadır. Dördüncü en pahalı olmayan oksidant tüketimi diğerlerine oranla kolay olan hidrojen peroksittir. Bununla beraber ek olarak fit bir oksidasyon ajanı olup çoğunlukla fonksiyonel grupları üzerinden oksidasyon yapıcı ara ürünlerin taşıma edildiği aktivatörlere ve katalizörlere gereksinim duyar.

Bu bölümde bahsedilen pertuzlar, bu aktivitelere sahip granül yapılıları ile kararlılıkları artırılmış, laboratuvar çalışmalarında ve orta ölçekli ya da kimya proseslerinde kullanım kolaylığına sahip ürünler olarak karşımıza çıkarlar. Sodyum tabiatta tek olarak bulunmaz. Bileşikleri çoktur, yeryüzü kabuğunun %2,6'sını bu bileşikler oluşturur. En çok bulunan bileşiği sodyum klorür (Yemek tuzudur.) bu bileşik deniz sularında %2,7, tuzlarda %26 oranında yer alır. Denizlerdeki sodyum tuzlarını bir araya getirmek olası olsaydı oluşan kütle yeryüzünü dağlarıyla beraber kaplayabilirdi. Soda denilen, karbonik asitli su çoğu içkileri hafifletmek amaçlı, içkiye katılarak kullanılır. Peroksijen beyazlatıcıları genel olarak da hidrojen peroksitten üretilirler. Hidrojen peroksitin bizzat yayvan oranda beyazlatıcı formülasyonlarında kullanılmasına nazaran sert formülasyonlar takdirinde söz konusu ürünler seçim edilmektedir. Bunlardan en yayvan kullanım alanına sahip olan bilinirliği ek olarak eskilere dayanan sodyum perborat tetra hidrat (SPB-TH) (NaBO3.4H2O) ve sodyum perborat mono hidrattır (SPB-MH) (NaBO3. H2O). Bu bileşiklerin isimlendirilmelerinde birtakım hatalar söz konusudur. Yapılan isimlendirmede atomların basit birleşme oranlarının verildiği kolay formüllerin söz konusu olması nedeni ile kesin moleküler yapılarının meydana konulduğu moleküler formüllerden uzak bir adlandırma söz konusudur.

" } ] }